Blog | ‘How can you live with her?’

Luidruchtig en all over te place vond ik haar. Ik keek met argusogen de kat uit de boom. Toen ik Lamar* ontmoette, woonde ze sinds anderhalf jaar in Nederland. In haar thuisland Jordanië – Palestina – kon ze niet zijn wie ze was: queer. Ze woonde bij ons in de buurt en ik moest eerst niet zoveel van d’r hebben. Ze kwam hooghartig op me over, was extreem uitgesproken en had een luide, declamerende stem waarmee ze in loepzuiver Engels haar mening verkondigde als een marktkoopvrouw. Ik was geïntrigeerd – oh zeker – maar wist niet zeker of ik haar kon vertrouwen. Tot ze contact met me maakte.

Buitenproportioneel gastvrij

We spraken over de queer community, over uit de kast komen, vrouwen en inclusiviteit van homoseksuelen. We hadden veel raakvlakken en het viel me op dat ze, ondanks haar extraverte-adhd-voorkomen, ruimte had om echt te luisteren. Ze was empathisch, hyperintelligent en buitenproportioneel gastvrij (voor Nederlandse begrippen). Mijn nieuwsgierigheid won het van mijn voorbehoud. Ik wilde haar leren kennen.

Hoog-intuïtief

We werden maten in de zomer van 2023. De zomer waarin mijn opa overleed. Ze was er voor me, terwijl we elkaar net kenden. Dat raakte me. Inmiddels wist ik dat ze geen contact meer met haar eigen familie had, en toch kon ze zich moeiteloos inleven in mijn band met mijn familie. Ik hoefde maar een half woord over iemand te zeggen en dan pikte ze op wie diegene voor mij was. Zo’n hoog-intuïtief observatievermogen maakt me heel gelukkig.

Conversietherapie

Met een clubje van vijf besteedden we die zomer tijd op het strand, barbecueënd op Lamar’s balkon, dansend op een festival en suppend op de Rijn. Ik leerde Lamar steeds beter kennen. Ze vertelde me over haar traumatische jeugd, waar onder meer conversietherapie een onderdeel van uitmaakte. Ze wilde niks meer met haar familie te maken hebben, daar was ze luid en duidelijk over.

Bruusk boksen

Na de zomer nam ze boksles. Ze moest haar energie kwijt, zei ze. Ze zag ik mij ook een bokser. Ik zag het ook, dus ging mee. Elke maandagavond hadden we les in een Leidse sportzaal. Voor vrouwen als tegenstander in duel-sporten ben ik vaak te bruusk. Maar niet voor Lamar. Ik kon los. Het versterkte onze band. We hadden diepe gesprekken op de heen- en terugweg, waarin we ons kwetsbaar toonden. Ik was verwonderd over hoe goed we elkaar op meerdere lagen begrepen. Hoewel dat fijn was, hield ik wel iets in mijn achterhoofd. Plotsklaps opvlammende vriendschappen pakken volgens mijn historische documentatie nooit zo charmant uit. Ik merkte dat ze Bianca begon te vermijden en zichzelf met haar ging vergelijken. Ik werd wat meer op mijn hoede.

Woede

Op 7 oktober 2023 (ja, je leest het goed) gingen we met een clubje naar een gayfeest in Utrecht. Lamar was mentaal afwezig die avond en niet respectvol naar haar vriendin. Ik stoorde me aan haar neerbuigende opmerkingen en na wat cocktails zei ik tegen haar vriendin, grappend, maar serieus: ‘How can you live with her?’ Dat viel niet goed, uiteraard. Lamar vloog op om buiten te roken. Eerst dacht ik: fuck you, je moet je gewoon gedragen. Maar al vrij snel voelde ik me schuldig en glipte achter haar aan. Ze huilde in mijn armen. Om de aanval van Hamas. Om haar ex-vriendin (een relatie van eerder). Om haar woede die ze niet kwijt kon.

Ander gevecht

Die avond was een keerpunt. Er trok een spanning in Lamar die haar een ander mens maakte. Haar gordijnen bleven dicht, ze maakte haar relatie uit, huilde eindeloos om haar ex en werd steeds depressiever. Ik merkte dat ik geen verbinding meer met haar kreeg en vond dat jammer, maar snapte het. Haar hele systeem stond op tilt door de gruwelijkheden in Palestina. Boksen deed ik vanaf dat moment alleen. Maar van slappe vuistjes vangen, werd ik week. Ik miste Lamar. Maar zij ging een ander gevecht aan.

Geen identiteit meer

Ze behing haar raam met de Palestijnse vlag, ging naar ieder denkbaar protest, beledigde de koningin van Jordanië, waardoor ze haar eigen land niet meer in mocht en verloor haar baan. Elke dag kreeg ik filmpjes van bloedende kinderen – die ik niet keek. Ze sprak niet meer tegen mij als haar vriendin, maar als Nederlander met een ‘Ich habe es nicht gewusst’-schuldtrauma, die natuurlijk voor Israël zou zijn. Wat natuurlijk niet zo was. Het leek wel of ze vergeten was wie ik was, wie ze in de afgelopen maanden had leren kennen. Ze zei letterlijk tegen me: ik heb geen identiteit meer. De genocide vrat haar op.

Over grenzen

Toen ze iedere Nederlander en Duitser (ze werkte voor een Duits bedrijf) die haar lief was ten onrechte beschuldigde van pro-Israël gedrag en racisme nam ik langzaam afstand. Ze ging niet meer in gesprek, ze oordeelde blind en dat maakte me kwaad en machteloos. Natuurlijk begreep ik haar roekeloze oordelen over Nederlanders en Duitsers – laten we wel wezen – maar de impact van een land op een individu projecteren, is de ontsteking van discriminatie. En daar schieten niet alleen de haren in mijn nek van overeind.

Geen makkelijke beslissing

Oog om oog, tand om tand; zo voelde haar oordelen en ik vond het ethisch extreem verwerpelijk. Dit soort morele en maatschappelijke uitsluitingskwesties steken mijn jas in brand. Mijn deur klapt er keihard van dicht. Er ontstond een giftige spanning tussen ons. Als Bianca niet thuis was – Lamar kon ons huis zien vanuit haar raam – belde ze me of liep ze langs. Ze stuurde een extreem kwetsende brief naar een gezamenlijke vriendin en reed dreigend met haar auto op me af als ik aan kwam rijden. Ze verloor het contact met de buitenwereld. Ik was bang dat ze zichzelf iets zou aandoen, dus hield mijn deur op een kier. Op het moment dat ik ’s avonds bang was in huis heb ik het contact verbroken. Geen gemakkelijke beslissing, ethisch gezien. Persoonlijk gezien een hele makkelijke.

Ondanks trauma

Onze vriendschap sloten we af met de trieste mededeling: we hadden elkaar teleurgesteld. We wilden allebei bij onze eigen waarden blijven, maar verloren elkaar erom. Zij had gehoopt had dat ik ieder protest met haar meeging en ik dat we als individuen met elkaar konden blijven praten. We konden elkaar niet meer vinden. Hadden we elkaar eigenlijk ooit gevonden?

Etnische triggers

Bianca vraagt me waar ik heen wil met dit verhaal. Is het een eerbetoon aan Lamar? Is het een herinnering aan onze vriendschap? Allebei. Maar wat ik er vooral mee wil beschrijven, is hoe opschudding in de maatschappij relaties kan veranderen. Hoe we intercultureel steeds dichter bij elkaar komen te staan in deze tijd en – tegelijk - hoe diep etnische geschiedenis en triggers in ons gebakken zitten. We denken te weten wie we zijn tot de hel losbreekt. Dat even beangstigende als fascinerende gegeven wil ik hiermee – denk ik – illustreren.

* Lamar is niet haar echte naam. Ze is in Nederland een bekende Palestina-activist, die met al het vuur wat ze in zich heeft, bergen verzet voor haar thuisland. Ik kijk daar met veel respect en bewondering naar.

Reageren?

Reacties kun je hieronder achterlaten, maar voel je ook vrij om me te appen (zie homepage) of me te volgen op instagram: @faabl_fabienne. Ook als een verhaal je raakt of onder je huid kruipt: reik uit. Zoals je zult lezen: ik kijk van weinig dingen op.