Essay | Wat te doen met een brandende jas?

Een filosofisch-astrologische reflectie op de invloed van dwergplaneet Pluto

Sinds 2022 leg ik me fanatiek toe op astrologie. Het onderzoeken van de waarde, waarheid, diepgang, eenduidigheid en reikwijdte van dit eeuwenoude vakgebied houdt me van de straat. Want voor iemand die alles en niks gelooft – tegelijkertijd – is het uitzonderlijk dat een spiritueel-filosofische theorie zo lang blijft boeien. Dat komt, denk ik, omdat astrologie zo veelomvattend is. En omdat psychologie, filosofie en mythologie erin verpakt zitten. Met name in dwergplaneet Pluto vind ik een oneindige zoektocht. Eén die me vermoedelijk nooit een waarheid zal verschaffen en daar haal ik rust en voldoening uit; een soort gefocust laisser faire, dat ik iedereen toewens.

In dit essay bevraag en onderzoek ik de reikwijdte van dwergplaneet Pluto door astrologische boeken en gesprekken met astrologen. Ik bespreek en bevraag de groteske thematiek die deze dwergplaneet omvat, die in deze brandende wereld niet alleen persoonlijk, maar ook collectief relevant is. Nauwelijks ga ik in op astrologisch jargon. Wat ik wil, is verkennen wat de relevantie van Pluto voor eenieder is, ook zonder astrologisch kader.

Logisch, toch?

Mijn hele leven zoek ik me rot. Er zijn zelfs mensen die mij zo omschrijven, als zoeker. Als ik een nieuwe passie heb opgevat, gelooft niemand dat dat langer dan een week, maand of jaar (afhankelijk van de houding waarmee ik erin duik) zal duren. Bloedirritant vind ik dat, want zelf denk ik altijd: nú heb ik hét gevonden. Het antwoord op al mijn levensvragen! De richting die de enige voor mij is! De oplossing voor mijn zingevingsproblematiek! En dat is altijd deels, maar nooit helemaal het geval. Misschien denk je, terwijl je dit leest: logisch, toch? Het leven is niet eenduidig. Dat is ook de reactie die ik vaak krijg, maar mij houden mijn overtuigingen dag in, dag uit bezig. Toen ik tijdens mijn astrologie opleiding Pluto ontdekte, viel er veel op zijn plek. Pluto is een oerkracht en een gigantische hamster die vierkante meters van je identiteit af knaagt. In mijn geval is de thematiek waar Pluto mee samenhangt: zoeken, zingeving en het bevragen van overtuigingen. Ik heb me in mijn leven nog nooit zo begrepen gevoeld. En nee, deze Pluto-fascinatie duurt niet pas een dag, maar al minstens een jaar. Desalniettemin zul je begrijpen dat ik er wat haast mee had om dit allemaal op te schrijven. Want het zou zomaar kunnen dat ik over een half jaar nihilist of dominee ben.

Makkelijk te consumeren

Pluto raakt bij iedereen een ander levensthema aan. En dat gaat er niet subtiel aan toe. Jij denkt te weten wie je bent? Hier. Een identiteitscrisis. Jij denkt dat je leven op rolletjes loopt? Hier. Een toxische relatie. Jij denkt dat je geen problemen hebt? Hier. Een burn-out. En zo verder. Is Pluto dan sadistisch? Neen. Pluto is de mogelijkheid om echt te gaan leven. Om je maskers af te gooien en te zien wie daaronder zit. En nu hoor ik je denken: hoe dan? Praktische handvatten, hands-on tips en tricks graag, Fabienne. Tsja, de hoe-vraag is erg populair in dit zelfhulpboekentijdperk. Hoe kom ik van mijn trauma af? Hoe manage ik mijn emoties? Hoe word ik succesvol? En niet te vergeten: hoe word ik rijk? De populaire astrologie draagt daar gretig aan bij: “10 dingen die je nooit moet zeggen als je sterrenbeeld Kreeft is” of “hoe je business-owner wordt in 3 stappen door astrologie”. Het is grappig, soms scherp en snel. Met andere woorden: makkelijk te consumeren. Als de invloed van Pluto één ding niet is, is het makkelijk te consumeren.

Wie ben jij echt?

Amerikaanse astroloog Steven Forrest schrijft in The Book of Pluto dat ‘alles aan willen gaan’ een naïeve levensinsteek is. Wie wil zijn onbewuste trauma’s nu echt aangaan? Dat is een wens van de persoonlijkheid die spiritueel of psychisch wil floreren. Pluto overkomt je, net als het leven zelf. Is Pluto het leven zelf? Of in elk geval dat deel waar we geen controle over hebben? Als ik dat zou moeten beoordelen op basis van de vragen waarmee mensen naar een astroloog gaan, denk ik van wel. Komt het goed met mij? Win ik de loterij? Wanneer vind ik de liefde van mijn liefde? Hoewel astrologen geen toekomst voorspellen, zijn deze vragen schering en inslag. Dat klinkt gechargeerd, maar is het niet. Het zijn vragen waar waardebepaling aan ten grondslag ligt. Ik leef goed als ik rijk ben, getrouwd en bij voorkeur ook nog (mentaal) gezond én gelukkig. We willen het graag “goed” doen. En dat is nu juist waar Pluto níet over gaat. Pluto staat bovenal voor deconditioneren. Wie ben jij echt? Onder al die lagen, maskers, verhalen, opleidingen, gedragingen, uiterlijkheden? Wat drijft jou in het leven, in essentie?

Grensvlak

Volgens evolutionair astroloog en Pluto-kenner Geraldine Pontenagel staat Pluto symbool voor de ziel. Ook astroloog en historicus Nora Gosselink is er kort over: ‘Eigenlijk hoef je alleen Pluto in iemands horoscoop te duiden. Dan ben je er wel.’ Misschien denk je nu: jeetje, mis ik iets? Kan ik inkomen. Want populaire astrologie – zoals de meeste mensen het kennen – gaat niet over de diepte waar Nora en Geraldine aan refereren. Astro-pop (denk aan: Libelle horoscopen en instagram-astrologie) gaat met name over jezelf herkennen in karikaturen. Leuk en ook nuttig in het dagelijks leven, maar het verrijkt je perspectief op het leven nauwelijks. Zonde, want de populaire astrologie maakt het grenzeloze vakgebied dat astrologie is hol, naïef zelfs. Het (her)kennen van Pluto opent meer deuren. Niet alleen duik je de astrologische diepte in. Met de thematiek van Pluto bevind je je op het grensvlak van filosofie, psychologie en spiritualiteit. En daar begint het leven, in mijn ogen. Heeft dat alles met mijn persoonlijke Pluto-plaatsing te maken? Wellicht.

Wisdom in darkness

Even voor ieders begrip: Pluto is een dwergplaneet én een mythologisch figuur. Door astronomen is Pluto in 1930 ontdekt en sinds de jaren ’70 wordt hij actief door astrologen geduid. En mythologisch? Pluto – of Hades, volgens de oude Grieken – is de God van de onderwereld, heerser over de doden, schipper van de grote oversteek. De ondertitel van het eerder genoemde The Book of Pluto van Steven Forrest is Finding wisdom in darkness with astrology. Met andere woorden: met Pluto duik je de schaduw van jezelf en het leven in. In mijn geval is dat – kort door de bocht – de schaduw van de vastgeroeste overtuiging, van geloven dat ik altijd gelijk heb en daarin – bij vlagen – diepe eenzaamheid en zelfs afwijzing ervaren. Nora Gosselink: ‘De omgang van mensen met de schaduw is heel interessant. Als jij bang bent voor je eigen schaduw, komt er een overdrive of angst op te zitten. Ofwel implosie, ofwel explosie. Plutokrachten zijn heilig voor mensen.’

Depressie

‘Pluto staat voor een diepe, overheersende kracht waarom anderen je herkennen. Maar zelf heb je er niet altijd bewustzijn op’, legt Dick van der Mark uit, astroloog en oprichter van astrologieschool Caelestis. Pluto kan voor immense opschudding zorgen. De invloed van Pluto brengt je situaties die je kopje onder laten gaan. Het is aan jou of je weer bovenkomt. Dat is geen keuze, maar een proces van compassie hebben voor jezelf en verantwoordelijkheid nemen, volgens Steven Forrest. Dat proces zie je terug in de geboortehoroscoop, maar in bepaalde periodes in je leven is het sterker aanwezig. Wanneer? Als Pluto begint te bewegen. Begint te bewegen? Op sommige momenten is de invloed van Pluto voelbaarder, dan op andere. Gelukkig maar. Dick van der Mark: ‘Wat ik zie, is dat de beweging van Pluto innerlijke onrust veroorzaakt. Mijn idee daarbij is dat we de buitenkrachten [Pluto bevindt zich buiten ons zonnestelsel, FP] niet begrijpen. We verzinnen er een gekaderde oplossing voor. Namelijk: niet voelen, maar conserveren. Blijven hangen. Dát heeft depressie tot gevolg, want de persoonlijkheid raakt in paniek.’

Gevaarlijke dingen doen

Krijg je al een beetje een idee van Pluto? Mysterieus, niet onprettig, wel behoorlijk spannend. Ineens staat ‘ie voor je, zegt het is tijd en steekt je jas in brand. Nu kun je de jas uitdoen of hem aanhouden en levend verbranden. Ook kun je hem te laat uitdoen, waardoor je half verbrandt. Pijn doet het in elk geval en het vergt beweging van jou om die pijn aan te gaan. Maar even, we hebben het hier over een planeet? En we gaan uit van een betekenis van die planeet, die invloed heeft op mijn persoon? Klopt. Dat is in wezen wat astrologen doen, maar óók als dat jouw perken te buiten gaat, is de Pluto-thematiek relevant. Het maakt namelijk niet uit waar Pluto precies staat in jouw horoscoop; als jij door een heftige scheiding gaat, in een relatie zit waarin je jezelf niet kunt zijn, worstelt met het ouderschap, worstelt met zingeving, met verslaving, met relaties, eenzaamheid of angsten, dan ken je Pluto. Of je astrologie nu een warm hart toedraagt of niet. Pluto bevraagt je je perspectief op het leven aan te scherpen en dat is voor iedereen relevant. Pluto zit in de scheuten heftige emoties die je niet kan onderdrukken. Pluto zit in jouw diepgewortelde verlatingsangst. Pluto zit in jouw buitenproportionele angst om te sterven. In het sterven van een prominente dierbare. In de depressie die jou al sinds jaar en dag achtervolgd. In je behoefte aan verdoving. Astroloog Dick van der Mark: ‘Pluto is liefde en om dat te kunnen bereiken, moet je gevaarlijke dingen doen.’

Doorverwijzen

Pluto thematiek raakt dus behoorlijk aan de psyche. Waar klop je dan aan met deze – hoe zal ik het noemen – uitdagingen? Bij een astroloog of bij een (GZ-)psycholoog? Kan een psycholoog net zo diep gaan als een astroloog, want die heeft het niet over de ziel, toch? En kan een astroloog net zo diep gaan als een psycholoog, want die heeft geen psychologische achtergrond, toch? Jeff Green beschrijft in zijn boek Pluto: The Evolutionary Journey of the Soul dat mensen keer op keer in dezelfde patronen belanden, totdat ze verder kijken. Wat houdt verder kijken in? Kijken naar de invloed van je familiesysteem bijvoorbeeld, naar de invloed van je jeugd, de band met je ouders, misschien zelfs de invloed van eerdere levens. Maar wat als iemand dat niet kan of wil? Hoe is de omgang van astrologen met doorverwijzen? Nora Gosselink: ‘Vroeger verwees ik altijd door. Maar nu merk ik dat mensen steeds vaker bij mij komen nádat ze een regulier therapeutisch traject doorlopen hebben. Met astrologie – en met name met Pluto – kun je dingen kraken, die je met psychologie niet kunt kraken. Pluto bevindt zich op een diep existentieel niveau.’ Psycholoog met astrologische kennis Olga Kluft: ‘Een psychologisch traject is gericht op verandering, terwijl een astrologisch consult gericht is op inzicht. De vakgebieden kunnen elkaar stevig ondersteunen.’ Voor wie is een begeleider die zowel psyche als ziel meeneemt, nuttig? Voor Plutonen. Jawel: Pluto heeft een fanclub.

Lichtelijk obsessief

In haar boek Healing Pluto Problems richt Donna Cunningham zich op Plutonen. Wie zijn dat? Het zijn mensen waarbij Pluto opvalt in de geboortehoroscoop. Ook als je dat niet astrologisch weet, weet je het waarschijnlijk toch. Want wat kenmerkt Plutonen? Intensiteit. Als astrologie je interesseert, heb je vast wel eens een grappig filmpje of karikaturaal tekstje over de Schorpioen gelezen. Die energie, dat is de invloed van Pluto op de persoonlijkheid. Intens, diepgravend, (lichtelijk) obsessief, gesloten, ervaringsdeskundige op het gebied van trauma en therapeutisch onderlegd. Het zijn diepe mensen met een grote rugzak op. Plutonen hebben, volgens Cunningham, vaak te maken met een indringend familie(karmisch) thema. Dit kan veel kanten op: een alcoholist als ouder, misbruik in de lijn, dominante ouder of rouw op jonge leeftijd. In haar boek richt Cunningham zich op het helen van deze pijn. Dick van der Mark: ‘Bij Pluto werkt humor het beste. Zie je dat je dat doet? Lachen hè? Loslaten en weghalen? Moet je niet doen. Pluto is je levenskracht.’ Niet loslaten dus, maar wat dan wel?

Dwars door de tijd

‘Schrijver A.F.T.H. van der Heijden beschrijft in Het leven uit een dag dat het leven zo in elkaar zit dat iedereen precies 24 uur leeft’, vertelt Dick, voormalig docent Nederlands. ‘Je kunt alles dus maar één keer meemaken. Herhaling kan alleen in de hel. Hij schetst daarmee dat ons leven vergelijkbaar is met de hel. Want daar heb je tijd om uit te proberen, daar heb je herhaling. Precies dat is wat Pluto dwars door tijd en ruimte heen ons toont. Het gaat niet over de vorm, je moet groter kijken. Als we groter kijken, zijn we geen zielig slachtoffer van de dood die ons achtervolgd. Het hele dilemma bestaat niet op een ander niveau.’ Moet je dan in meer geloven dan het leven op aarde om je tot Pluto-thematiek te verhouden? Of, anders verwoord: om je tot de uitdagingen van het leven te verhouden?

Verlangens realiseren

Volgens astroloog en schrijver Saskia van Vliet is het wel zinnig: je perspectief op het leven verbreden van psyche naar ziel. Zij stemt zich voordat ze begint te duiden af op iemands zielsverlangen, want dat is haar vertrekpunt. Saskia trekt de Pluto-processen namelijk dieper de kosmos in. Pluto is een van de vele Plutoïden, maar over die anderen – zoals bijvoorbeeld Eris – hoor je weinig astrologen. Ze trokken Saskia’s nieuwsgierigheid. Ze besloot ze te belichten in twee boeken: The Pluto Quest en De Plutoïden. In haar duidingen kijkt ze naar de onbewuste invloed van de dwergplaneten op het dagelijks leven en het pad van de ziel. Saskia: ‘Plutoïden helpen om verlangens te realiseren, maar je moet eerst langs de opperangst van Pluto.’ En die opperangst, daar kom je niet zomaar omheen.

Vrije wil?

Er moet een reden zijn waarom die persoon een “erger” leven heeft dan ik, of waarom ik een erger leven heb dan die ander. God is onrechtvaardig óf bad karma; dat moet het toch zijn. Schuld en martelaarschap hangen nauw samen met Pluto. We willen de rottigheid die ons overkomt koste wat het kost beredeneren. Dick: ‘We hebben de vrijheid om keuzes te maken, die weer gevolgen hebben. Wie kan zeggen of het een goede of slechte keuze is als je het hele plaatje niet ziet? Spijt hebben van beslissingen, is niet zo productief. Want dat doe je vanuit de gedachte dat er een goed en een slecht leven is en dat dat iets uitmaakt.’ Om je tot Pluto te verhouden, heb je dat idee te herzien. En dat is zowel een grote opluchting, als een intens onbevredigende gedachte. Want waar doen we het dan allemaal voor?

Goed bezig

Niemand kent het pasklare antwoord op de vraag: wat is het leven? Om over de waarom-vraag nog maar te zwijgen. Maar we kunnen erover filosoferen. Pluto nodigt je uit om dat te doen, of in elk geval om niet te blijven hangen in de vraag: waarom ik? Geraldine Pontenagel: ‘Een aanwezige Pluto in de geboortehoroscoop gaat vaak hand in hand met een diep bewustzijn.’ Wat betekent dat, een diep bewustzijn? Dick: ‘Als je weet waar je loopt, loopt het niet beter af. De meeste mensen blijven hangen in het idee dat ze heel goed spiritueel bezig zijn. Op het moment dat je die gedachte hebt, heb je het tegendeel al bewezen. Wat we niet zien, is wat we aan het uitzoeken zijn.’ Kan ik op basis van deze uitspraken concluderen dat bewustzijn gelijk staat aan het je verhouden tot niks weten? Wel als we het vanuit een filosofisch perspectief bezien, waarin niet-weten de diepste essentie van het bestaan is. Niet volgens evolutionair astroloog Geraldine Pontenagel.

Bewustzijn in gradaties

Bewustzijn en invloeden uit het verleden, daar richt Geraldine Pontenagel zich op. Niet alleen op gisteren, niet alleen op de jeugd, maar op eerdere levens. In haar duidingen onderzoekt ze waar de ziel pijn heeft, en waar die pijn in dit leven impact op heeft, een barrière opwerpt, maar ook potentie voor groei biedt. Geraldine: ‘Soms heeft een ziel zich een bord vol opgeschept in de wens om grote stappen te maken. Je ziel wil alles tegelijk, maar dat kan gewoon niet. Misschien gebeurt het vanzelf, misschien in een ander leven, maar laat de controle los.’ In haar podcast De Oopening Totcast bespreekt ze samen met haar dochter Charlotte alle ins en outs over de evolutie en de revolutie van bewustzijn. Geraldine neemt je mee door ziel, bewustzijn, archetypen en de overgang naar de nieuwe tijd. Ze legt de weg van de ziel zo concreet en tastbaar uit dat je na het bingen van de afleveringen het gevoel hebt alles te weten. Zo zit het, denk je als je naar de wijsheid van Geraldine luistert. En misschien is dat voor mij – en ook voor jou, misschien zelfs in het algemeen – waar. Maar of het waar is, doet er in deze bespreking niet toe. Ik licht allerlei delen van de sluier op, maar niet de hele, omdat ik in essentie niet geloof dat dat relevant is. Hoe graag ik me ook aan één ding vast zou klampen.

Het maakt niet uit

Of je nu gelooft in God, eerdere levens, verschillende dimensies, astrologie, wetenschap óf in helemaal niks; Pluto-thematiek komt hoe dan ook voorbij in je leven. En dat is in principe het enige wat relevant is. Pluto nodigt je uit te ontdekken hoe jij jouw leven ervaart, wat jij belangrijk vindt en welke thema’s voor jou belangrijk zijn. Vanuit Plutonisch perspectief is er geen goed of slecht. Dick: ‘We hebben een achterliggend idee dat het leven zo lang mogelijk geleefd moet worden, want hier moet het gebeuren. Maar als het leven gewoon is wat het is, dan kunnen we eigenlijk zeggen – hoe bot dat ook klinkt – een kind dat in de derde maand overlijdt, is een kind dat in de derde maand overlijdt. Maar als je als mens zegt: “joh, het maakt niet uit”, dan ben je op werelds niveau ook een beetje de weg kwijt.’

Gods toorn of karma

Voor mij is het de uitdaging me niet blind te staren op één perspectief. Ik zou bijna zeggen dat dat voor iedereen belangrijk is, maar het schijnt dat ik daar niet over ga. Psychologie is niet het antwoord op alles, spiritualiteit, filosofie, politiek, wetenschap en religie zijn dat ook niet. Maar iedereen heeft zo zijn voorkeur. Als er spannende thema’s voorbijkomen in je leven is het interessant om te onderzoeken hoe jij het leven beziet. Zie je jouw uitdagingen als levenslessen, (lullige) toevalligheden, of zijn het straffen, Gods toorn, je eigen creaties? Je hoeft er geen pasklaar antwoord op te hebben, maar deze verdieping kan je wel helpen jezelf terug te vinden in een moeilijke tijd. Want vastdraaien in ongezonde relaties, verslaving en afgestompte emoties is over het algemeen niet waar we ons als mensen prettig bij voelen. Volgens Steven Forrest is het de grootste angst van mensen (naast op brute wijze sterven) om zingeving te verliezen. Pluto brengt je situaties waarin je zingeving opnieuw wordt bevraagd.

Is het tijd?

Pluto klopt niet op je deur om je te vernietigen, maar om je te herinneren. Wie ben ik ook alweer? Hoe bezie ik het leven? Pluto geeft geen antwoord, maar nodigt je uit. Is het jouw tijd? Tijd om je brandende jas uit te doen? Tijd om niet langer bang te zijn voor wie je bent? Of heb je hier nog geen ruimte voor? Jaagt het je schrik aan? Heb je extra tijd en ruimte nodig? Die vraag kun je alleen voor jezelf beantwoorden. En de belangrijkste bevinding uit dit hele verhaal is: het maakt niet uit wat je antwoord is.

Meer lezen over Pluto?

Toegankelijk (voor iedere geïnteresseerde)

·        Healing Pluto Problems van Donna Cunningham

·        De Oopening Totcast van Geraldine Pontenagel

Specialistisch (voor astrologen)

·        The Book of Pluto van Steven Forrest

·        The Pluto Quest & De Plutoïden van Saskia van Vliet

·        Pluto – The evolutionary Journey of the Soul van Jeff Green

Meer informatie over de astrologen uit het artikel:

·        Dick van der Mark: astroloog, docent en oprichter van Caelestis (instagram: @caelestis)

·        Nora Gosselink: astroloog, docent, historicus en eigenaar van In de Sterren (instagram: @indesterren)

·        Saskia van Vliet: astroloog, opsteller, schrijver van bovengenoemde boeken en eigenaar van Sterrentaal (instagram: @sterrentaal)

·        Geraldine Pontenagel: evolutionair astroloog, Pluto-kenner en eigenaar van De Oopening Tot

Reageren?

Reageren kan onder dit bericht. Ik schrijf altijd reacties, maar je moet even zoeken naar hoe je die kunt zien (iets met klikken onder de reactie). Ook kun je me appen of via instagram een bericht sturen: @faabl_fabienne. Niet schromen.